Zabezpieczenie roszczenia - Postępowanie zabezpieczające

Data publikacji:

Postępowanie zabepieczeające - co to takiego?

Postępowanie zabezpieczające służy zapewnieniu wykonalności orzeczeń sądowych. Żądać udzielenia zabezpieczenia można w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny. Postępowanie to odgrywa zatem istotną rolę w zapewnieniu skutecznej ochrony prawnej.

 

Zasadniczym celem postępowania zabezpieczającego jest zapewnienie uprawnionej stronie elementarnej, tymczasowej ochrony prawnej niezwłocznie, bez konieczności oczekiwania na prawomocne zakończenie postępowania co do istoty sprawy. Postępowanie zabezpieczające bywa więc postrzegane jako postępowanie pomocnicze (Postępowanie zabezpieczające. Komentarz aktualizowany, red. O. M. Piaskowska, LEX/el. 2023, art. 730).

Etapy postępowania zabezpieczającego

Postępowanie zabezpieczające możemy podzielić na 2 etapy:

  1. rozpoznawczy – etap początkowy, związany z orzeczeniem w przedmiocie zabezpieczenia,

  2. wykonawczy – etap drugi, polegający na wykonaniu orzeczonego wcześniej zabezpieczenia.

Jakie zabezpieczenie? Podział środków zabezpieczających

Środki zabezpieczające możemy podzielić na dwie kategorie:

  1. środki o charakterze zachowawczym (konserwacyjnym),

  2. środki o charakterze nowacyjnym.

Co do zasady, zabezpieczenie konserwacyjne polega na utrzymaniu obecnego stanu rzeczy w sprawie, w celu zapewnienia większej efektywności i wykonalności mającego zapaść w przyszłości orzeczenia.

Odmienny charakter można zapisać środkom nowacyjnym, które to polegają na czasowym unormowaniu stosunków pomiędzy stronami, według spodziewanego orzeczenia mającego zapaść w przyszłości.

Roszczenia pieniężne a roszczenia niepieniężne - zabezpieczenie

Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego wyróżniają również podział zabezpieczeń na:

  1. zabezpieczenie roszczeń pieniężnych oraz

  2. zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych.



Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych

Zgodnie z art. 747 KPC, zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:

  • zajęcie ruchomości,

  • zajęcie wynagrodzenia za pracę,

  • zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;

  • obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;

  • ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;

  • ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;

  • ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.

Zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych

Co do zabezpieczenia roszczeń niepieniężnych – ustawa nie przewiduje zamkniętego katalogu takich roszczeń. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych.

W szczególności sąd może:

  • unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania;

  • ustanowić zakaz zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem;

  • zawiesić postępowanie egzekucyjne lub inne postępowanie zmierzające do wykonania orzeczenia;

  • uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem;

  • nakazać wpisanie stosownego ostrzeżenia w księdze wieczystej lub we właściwym rejestrze.



Kto może żądać udzielenia zabezpieczenia?

Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Co do zasady, zabezpieczenie udzielane jest na wniosek, a w wypadkach, w których postępowanie może być wszczęte z urzędu - także z urzędu.

Wniosek o zabezpieczenie powództwa – opłata

W sprawach cywilnych co do zasady opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia. Jednakże nie pobiera się opłaty od wniosku zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym postępowanie np. w pozwie.

‹ Powrót do listy aktualności