Czy dorosłym dzieciom należą się alimenty od rodziców?
W kulturze europejskiej osiągnięcie pełnoletności przez dziecko, uważane jest za moment przełomowy w jego życiu. Dla rodziców to moment, kiedy przestają być już w tak wysokim stopniu finansowo czy osobiście zaangażowani w jego życie. Jednak czy podobna reguła odnosi się do obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka opisanego w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym? W powszechnym przekonaniu moment kiedy dziecko osiągnęło pełnoletniość, to czas wygaśnięcia obowiązku opłacania alimentów. Jednakże takie założenie jest błędne, co wyjaśnimy w niniejszym artykule.
W kulturze europejskiej osiągnięcie pełnoletności przez dziecko, uważane jest za moment przełomowy w jego życiu. Dla rodziców to moment, kiedy przestają być już w tak wysokim stopniu finansowo czy osobiście zaangażowani w jego życie. Jednak czy podobna reguła odnosi się do obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka opisanego w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym? W powszechnym przekonaniu moment kiedy dziecko osiągnęło pełnoletniość, to czas wygaśnięcia obowiązku opłacania alimentów. Jednakże takie założenie jest błędne, co wyjaśnimy w niniejszym artykule.
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, a pełnoletność dziecka
Zgodnie z art. 133 § 1 KRO: Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Powyższy przepis wprowadza konkretną zasadę, z której należy wywodzić, iż rodzic obowiązany jest do płatności alimentów na dziecko, do momentu, kiedy uzyska ono możliwości samodzielnego utrzymania się. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka powstaje z chwilą urodzenia się dziecka i trwa do czasu, kiedy dziecko uzyska zdolność samodzielnego utrzymania się.
Pełnoletność, a samodzielne utrzymanie się dziecka
Zdolność samodzielnego utrzymania się z reguły oznacza podjęcie przez dziecko odpowiedniej dla niego pracy zarobkowej. Rodzice nie mogą powoływać się – w celu uchylenia swojego obowiązku alimentacyjnego – na możliwość podjęcia przez niego jakiejkolwiek dostępnej na rynku pracy. Uzyskanie możliwości samodzielnego utrzymania się powinno uwzględniać osobiste uwarunkowania dziecka, a w szczególności jego zdolności. Zgodnie z art. 96 k.r.o. rodzice mają obowiązek troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień.
Czy alimenty na rzecz dziecka samoistnie wygasają?
Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka nie jest ograniczony czasowo. Sądowe orzeczenie ustanawiające obowiązek alimentacyjny nie jest obwarowane żadnym terminem lub datą, których upłynięcie jest równoznaczne z wygaśnięciem tego obowiązku. Osiągnięcie przez dziecko pełnoletności, rozumiane jako obiektywne zdarzenie, nie jest samodzielną podstawą do zaprzestania płacenia alimentów. Wola zakończenia przez rodzica płatności alimentów, wymaga podjęcia przez niego konkretnych działań w ramach procedury cywilnej to jest wytoczenia powództwa o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Alimenty, a pierwsze dochody dziecka
Alimenty, a pierwsze dochody dziecka
W polskich warunkach dojście przez dziecko do pełnoletności w zdecydowanej większości przypadków występuje, gdy dziecko pobiera jeszcze naukę w szkole średniej i nie ma możliwości zarobkowania. Jeśli dziecko uzyskało pełnoletność i otrzymuje środki finansowe z tytułu pracy zawodowej, renty inwalidzkiej czy zasiłku dla bezrobotnych, to okoliczności te nie skutkują automatycznym ustaniem obowiązku alimentacyjnego ciążącego względem takiego dziecka na rodzicach. Jeżeli wysokość uzyskiwanych przez dziecko w ten sposób świadczeń nie pozwala na samodzielne utrzymanie się takiego dziecka, to obowiązek alimentacyjny nadal obciąża rodziców w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka” A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023.
Studia, a alimenty
Poziom wykształcenia tak jak pełnoletność, nie może być automatyczną podstawą do zaprzestania płatności alimentów. Tak jak wskazano powyżej, kluczowe jest „samodzielne utrzymanie się dziecka”, zaś pełnoletniość czy poziom wykształcenia mogą być tylko elementami składającymi się na sytuację życiową i zawodową dziecka. Dziecko pełnoletnie ma przy tym prawo kontynuować naukę na studiach wyższych, a rodzice mają co do zasady obowiązek je utrzymywać również na tym etapie edukacji.
„ Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku (przyp. alimentacyjnego), jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023.
„ Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku (przyp. alimentacyjnego), jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023.
